สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ พระโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 พระองค์ทรงเป็นนักปราชญ์ที่ได้รับการยกย่องเป็น “พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์และโบราณคดีไทย”
หนึ่งในคุณูปการที่สำคัญของพระองค์ คือการวางรากฐานด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดีไทย ที่กลายมาเป็นต้นแบบการศึกษาค้นคว้า ตลอดจนการเรียนการสอนในปัจจุบัน
รวมถึง มหาวิทยาลัยศิลปากร ที่มีการเรียนการสอนด้านประวัติศาสตร์โดยตรง เป็นหนึ่งในมหาวิทยาลัยที่ได้นำทฤษฎีและแนวคิดของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ มาใช้ในการศึกษาต่อยอด
“ประวัติศาสตร์ไทยได้เริ่มจากการค้นคว้าของพระองค์เป็นพระองค์แรก พระองค์ทรงวางรากฐานสำคัญมากมาย ประการสำคัญคือการแบ่งยุคสมัยทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี รวมถึงประวัติศาสตร์ศิลปะในประเทศไทยออกเป็นยุคสมัยต่างๆ ตามลำดับ อย่างที่เราได้เรียนกัน เช่น ประวัติศาสตร์สมัยทวารวดี ประวัติศาสตร์สมัยศรีวิชัย ประวัติศาสตร์สมัยสุโขทัย และประวัติศาสตร์สมัยอยุธยา ซึ่งเป็นประวัติศาสตร์ที่เกิดจากการแบ่งยุคสมัยของพระองค์ทั้งสิ้น ตรงนี้เป็นรากฐานสำคัญ” (รศ.ดร.ประภัสสร์ ชูวิเชียร)